Tiêu dao Đồng Văn-Mèo Vạc-Mậu Duệ-Du Già phần 7

Hết phiên chợ, tôi vào ăn tạm đĩa cơm rang rồi lên đường đi Mèo Vạc.
Qua đèo Mã Pí Lèng, bản của hai vợ chồng người Mông tôi gặp ở hàng thắng cố chắc là đây.

Đường vào bản cheo leo hiểm trở ở độ cao 1.101m, say rượu mà lăn xuống thì hơi mệt

Nơi cao nhất của đèo Mã Pí Lèng là khoảng 1.100m, thấp hơn tôi tưởng. Chỗ đặt tấm bia thì chỉ cao 1.059m

Tôi nảy ra ý định đi thử xuống sông Nho Quế xem sao vì đoạn sông này sắp sửa biến thành hồ nước thủy điện.

Trên đường xuống sông Nho Quế, tôi gặp một cậu bé cưỡi một con ngựa đang phi nước kiệu, cảnh tượng thật là đẹp, nhìn chỉ muốn vứt cào cào trèo lên lưng ngựa phi thử một vòng.

Sông Nho Quế đây rồi, rất hiền hòa và trong xanh, cả khu này ít nữa là sâu hàng chục mét dưới nước đây.

Ngắm nghía sông Nho Quế chán, tôi đi về Mèo Vạc, vào lấy 1 phòng ở khách sạn Hoa Cương, tắm rửa và thật tình cờ, TV đang chiếu bộ phim Into the Wild. Một bộ phim dựa trên một câu truyện có thật về anh sinh viên đẹp trai học giỏi, con nhà giàu Christopher McCandless sau khi tốt nghiệp xuất sắc trường đại học Emory University, anh ta đã từ bỏ thế giới hiện đại phù phiếm và giả dối để về sống hòa mình vào với thiên nhiên, kết bạn với những con người sống chân thành và nhân ái.

Hãy đọc thử một vài cảm nhận của một bạn tôi tình cờ tìm thấy trên internet:

"- Chúng ta đang sống giữa những sự giả tạo vô nghĩa. Mỗi người đều đang đeo một chiếc mặt nạ, lừa mị người khác và tự lừa mị chính mình. Tớ rất thích cái cảnh Alex và Wayne ngồi uống bia trong quán, cả 2 cùng hét lớn “Society! Society!” Alex cảm thấy sợ hãi và mất niềm tin đối với xã hội loài người, cái xã hội mà người ta bị ràng buộc với nhau và với cuộc sống bởi những điều không có thật, bởi những mục đích thực dụng vô nghĩa và bởi cái ham muốn vật chất tầm thường phù phiếm.

- Sự ảnh hưởng của gia đình lên suy nghĩ và cách nhìn của một cá nhân. Vốn dĩ bất kì chúng ta ai cũng lờ mờ có những cảm nhận và suy nghĩ trên, khác nhau là về mức độ. Chúng ta vẫn chịu đựng và chấp nhận được những điều đó. Nhưng Alex thì khác. Sự khác biệt ấy một phần đến từ tính cách của Alex và sự dư giả về mặt vật chất của anh ấy, nhưng phần lớn đến từ gia đình của anh. Chính gia đình đã khiến anh hoàn toàn đánh mất niềm tin vào con người cũng như ý nghĩa của cuộc sống hiện tại. Alex đã lớn lên trong sự giả tạo và lừa dối, chính vì thế anh cảm thấy cả xã hội bên ngoài cũng giống như thế. Và anh quyết định lên đường “into the wild”, tìm về với thiên nhiên nguyên sơ và hoang dã, nơi không có những vỏ bọc đẹp đẽ, những sự an toàn giả tạo và những chiếc mặt nạ.

- Trong lúc xem phim, tớ luôn ao ước có thể sống như Alex. Một cuộc sống đúng nghĩa, với đầy những thử thách, những trải nghiệm và những khám phá mới mẻ. Chỉ trong 2 năm ngắn ngủi nhưng Alex đã sống hơn anh đã sống 21 năm trước, và có lẽ là hơn cả chúng ta sống trong suốt 60 năm."

Đúng là "Every man dies, but not every man really lives"

Xem xong bộ phim, tôi đi ăn tối đi loanh quanh Mèo Vạc ngắm trăng (hôm đó là 13 âm lịch) rồi về khách sạn lăn ra ngủ.

Sáng hôm sau, tôi dậy sớm, gói ghém đồ đạc, trả phòng và lên đường đi Mậu Duệ - Du Già.

Đi một đoạn thì tôi đến Lũng Phìn. Chuyến đi này của tôi thật là có duyên, tôi gặp đúng phiên chợ Lũng Phìn, tên kilimangiaro một lần nữa sẽ phải nhảy lên vì ghen tỵ với tôi . Chợ phiên Lũng Phìn là chợ họp lùi, túc là 6 ngày có một phiên. Nếu tuần trước là họp vào thứ ba, thì tuần này sẽ họp vào thứ hai. Người ở nơi xa đến, sẽ không thể biết được chợ sẽ họp vào ngày nào để mà rình ngày đi.

Chợ Lũng Phìn nằm ở độ cao 1.100m thậm chí còn to và đông hơn chọ Đồng Văn, là nơi giao thương của bà con khắp khu vực từ Mèo Vạc đến Mậu Duệ và Yên Minh. Chợ Lũng Phìn cũng là nơi tập trung nhiều vùng dân tộc hơn chợ Đồng Văn bao gồm Mông, Giáy, Lô Lô, Tày, Nùng và .... Kinh. Tại đây cũng có tuyến xe khách để đưa đón bà con đi chợ xa, vận chuyển hàng hóa từ các nơi đến.

Từ ngoài đường cái, tôi đã thấy cả khu vực này đang rất náo nhiệt. Một chiếc xe khách đang xuống hàng, những chú dê được buộc trên nóc xe.

Ngay cổng chợ, nhiều người chỉ cắp nách mỗi con gà đi bán, chỉ cần bán được một con gà là đủ tiền mua sắm cho cả tuần.

Trâu bò lợn dê... rất nhiều để bán

Chợ Lũng Phìn họp trên suốt một khu vực dài đến 500m

Hàng bán đồ khô và hoa quả

Chọn cày

Dây chão để kéo cày làm bằng da bò, da trâu bện lại

Gặp một chị xinh như hoa hậu người dân tộc Giáy.

Nhân đây cũng xin giới thiệu vài nét về dân tộc Giáy vốn ít được nói đến.

Dân tộc Giáy có khoảng 38.000 người, cư trú ở Lào Cai, Hà Giang, Lai Châu và Cao Bằng. Người Giáy còn có tên gọi khác là Nhắng, Dẳng, Pâu Thìn, Cùi Chu, Xạ. Tiếng Giáy thuộc nhóm ngôn ngữ Tày-Thái.

Người Giáy làm ruộng nước là chính, rẫy chỉ là nguồn thu nhập thêm và thường cũng là chỗ chăn nuôi lợn, gà. Đồng bào nuôi nhiều trâu, ngựa, lợn, gà, vịt, có truyền thống dùng ngựa để cưỡi, thồ, dùng trâu kéo cày, kéo gỗ.

Đàn ông Giáy mặc quần áo, vấn khăn. Đàn bà có áo 5 thân xẻ nách bên phải cài cúc, mặc quần, đầu đội khăn hoặc vấn tóc để trần. Thường có trang trí trên sản phẩm dệt như áo nữ, túi đeo của nữ, gối, rèm cửa buồng, mũ trẻ em.

Làng người Giáy đông đúc, có khi tới cả trăm nhà. Họ ở nhà sàn (ở Hà Giang, Cao Bằng), hoặc nhà trệt (ở Lào Cai, LAi Châu. Gian giữa bao giờ cũng để tiếp khách và đặt bàn thờ tổ tiên. Mỗi cặp vợ chồng có một buồng nhỏ tại các gian khác. Bếp đun đặt ở một gian.

Theo phong tục Giáy, trong các gia đình vị thế nổi bật là người chồng, người cha. Con cái lấy họ theo cha. Nhà trai chủ động việc cưới xin, sau lễ cưới, cô dâu về ở cùng gia đình nhà chồng, tuy vậy việc ở rể cũng là phổ biến. Trước kia người Giáy có tục "kéo vợ", đó là trường hợp cô gái và gia đình cô ta đồng ý nhưng nhà trai không đủ tiền để cưới hỏi đàng hoàng, chàng trai phải tổ chức "kéo vợ".

Phụ nữ Giáy khi mang thai phải kiêng cữ và cúng cầu mong sinh nở yên lành. Dịp đứa bé đầy tháng, có lễ trình báo với tổ tiên và cầu xin tổ tiên phù hộ. Tên, ngày tháng năm sinh của mỗi người được thầy cúng ghi vào miếng vải đỏ, sẽ dùng để so tuổi khi tính chuyện cưới xin và chọn giờ trong việc đám ma của chính người đó.

Người Giáy cho rằng: ngoài thế giới người sinh sống còn có thế giới trên trời và thế giới trong lòng đất. Mỗi người chết đi nếu được cúng quải chu đáo thì được lên trời sung sướng, bằng không, sẽ phải xuống thế giới trong lòng đất đáng sợ.

Trên bàn thờ, người Giáy không chỉ thờ chung các đời tổ tiên mà còn thờ cả "vua bếp", trời, đất. Trong nhà, đồng bào cũng thờ cả bà mụ liên quan đến sinh đẻ và trẻ sơ sinh, thờ thổ thần, có khi thờ cả tổ tiên họ vợ. Những tổ tiên xa xưa được thờ làm "ma" giữ cửa.

Người Giáy có vốn truyện cổ, thơ ca, tục ngữ, câu đố, đồng dao... có nhiều truyện giải thích hiện tượng tự nhiên, có nhiều truyện thơ dài, có truyện kết hợp lời kể với lời hát. Dân ca phong phú, gồm nhiều loại, mỗi loại có nhiều bài, điệu khác nhau, đặc biệt các hình thức hát giao duyên nam nữ là sinh hoạt sôi nổi và hấp dẫn.

Nguồn: Trang tin điện tử của Ủy ban dân tộc

Một hàng thuốc nam

Khu bán gia súc

Ai mua bò đê...

Lợn Mông đây...

Có một sự khác biệt ở đây là Lũng phìn có các hàng bán nước giải khát, thay vì uống rượu, họ uống nước tăng lực, loại nước tăng lực này chắc là có xuất xứ từ Trung Quốc.

Ở đâu cũng thấy tăng lực.

Ở đây còn có một dịch vụ nữa đó là xào thịt thuê, nghĩa là bạn ra chợ, mua một cân thịt, rủ vài người bạn ra chỗ đó, thuê người ta thái thịt và xào thịt lên để uống rượu tại chỗ, giá là 5000 đồng 1 chảo.

Thơm ra phết

Thịt xào xong đổ ra chậu nhựa ngồi nhậu với rượu ngô.

Lại Thắng cố

Ở đây có cả Tiết canh nhé, nhìn rất hấp dẫn.

Còn rất nhiều điều hay nữa nhưng vì lần này, do chủ quan nên tôi không mang xạc pin máy ảnh, không dám chụp nhiều, đành để dành cho đoạn sắp tới Mậu Duệ - Du Già. Tôi vào một hàng bánh rán của một chị người Dao, làm mấy cái bánh rán rồi lên đường đi Mậu Duệ. Xin hẹn gặp lại Lũng Phìn vào một dịp khác.